معرفی و دسته بندی خطوط لوله گاز

خطوط لوله گاز كه گاز شيرين خروجي از پالايشگاه ها را به مصرف كننده هاي عمده در شهرها و كارخانه هاي صنعتي انتقال مي دهد. به رغم همه ي تمهيدات پيش بيني شده در طراحي و اجراي آن و همچنين نظارت هاي مستمري مانند نشت يابي، اندازه گيري ولتاژ به طور دوره اي و…كه در طول بهره برداري آن ها اعمال مي گردد، به علت گستردگي و پراكندگي زيادي كه دارد نمي توان احتمال وقوع نشتي را در آن ها ناديده گرفت. در واقع به دليل فشار بالاي عملياتي خطوط لوله هرگونه نشتي جزيي مي تواند خيلي سريع محيط اطراف خود را فرا گرفته و انفجار و آتش سوز ي در پي داشته باشد.

به طور کلی خطوط لوله گاز در بخش توزیع، به دو نوع خطوط لوله تغذیه و خطوط لوله شبکه توزیع تقسیم بندی می شوند. خطوط لوله تغذیه وظیفه انتقال گاز از ایستگاه های تقلیل فشار به داخل شهرها را بر عهده دارند، در حالی که کار توزیع گاز طبیعی در شبکه خطوط لوله شهری بر عهده خطوط لوله توزیع است. خطوط لوله را از چند جنبه دیگر می توان طبقه بندی کرد. خطوط لوله از نقطه نظر محل قرارگیری به دو نوع خطوط لوله گاز زیر زمینی و خطوط لوله گاز رو زمینی تقسیم می شوند.

شبکه ی گازرسانی شهری

شبكه هاي گازرساني به مجموعه اي از ايستگاه هاي تقليل فشار شهري و شبكه گسترده اي از لوله هاي زيرزميني كه در سطح هر شهر گسترش يافته اند اطلاق مي گردد. اين شبكه ها وظيفه گازرساني به منازل و واحدهاي تجاري و صنعتي را در داخل شهرها را به عهده دارند. هر چند فشار گاز درون اين شبكه ها در مقايسه با خطوط اصلي انتقال گاز به مراتب پايين تر است و انتظار مي رود لوله هاي مذكور و تاسيسات مربوط به آن كمترين حوداث را داشته باشند.

مهمترین علل نشتی گاز در خطوط لوله

1-خوردگي و فرسودگي: در اثر نقص در عايق كاري و يا اجرا نكردن حفاظت كاتدي صحيح سطوح خارجي لوله ها، امكان بروز خوردگي وجود دارد. گرچه خوردگي ها به طور عمده در سطوح خارجي لوله ها اتفاق مي افتد ولي امكان بروز خوردگي داخلي چه در لوله ها و چه در ظروف عملياتي به علت وجود تركيبات خورنده اي مانند ئيدروژن سولفوره و آب نيز وجود دارد. عوامل محيطي مثل سرما، يخبندان، گرما و…، همچنين خسارت هاي عمدي و سهوي و عمليات خارج از محدوده ي طراحي نيز ممكن است به لوله ها و مخازن آسيب برساند. وفرسودگي لوله ها و مخازن همچنين يك عامل طبيعي به شمار مي رود

2- سايش داخلي: در اثر وجود ناخالصي هاي همراه با گاز پديده ي سايش اتفاق مي افتد. به طور معمول در محل خم لوله ها و يا در شيرهاي كاهش دهنده ي فشار به علت افزايش سرعت گاز، ميزان سايش بيشتر است.

3- عوامل خارجي: مانند ضربه هاي مكانيكي، تماس با كابل برق و يا جريانات القايي.

4- نقص در ساختار متالوژيكي لوله، اتصالات، شيرها و ساير متعلقات

5- نقص در اجرا و نصب شيرها و ساير اتصالات فلنجي و همچنين رزوه اي.

6- نقص در جوش لوله ها و اتصالات جوشي.

اهمیت نشت یابی در خطوط لوله زیر زمینی

با توجه به آن كه هم به لحاظ ايمني و هم به دلايل اقتصادي نشت گاز پديده ي مطلوبي نيست لذا براي حصول اطمينان از نبود نشتي و يا رفع نشتي هاي ايجاد شده لازم است به طور جدي و مرتب به طور سالیانه سيستم هاي گازي تحت نظارت قرار گيرند. ميزان نشت گاز هر چه قدر هم جزيي باشد سرانجام به سطح زمين خواهد رسيد که با علائم و نشانه های نشتی گاز مانند بو ی گاز ، افت فشار در خطوط لوله و کمک از دستگاه های نشت یاب با تشخیص کمترین غلظت گاز  قابل تشخیص خواهد بود.